'EIKI Sea 'oku ou tuku 'a e fakamalo ki he Tamai Hevani 'i he'ene tauhi mai kitautolu ki he kamata'anga 'o e fakataha alea 'o e ta'u ni. 'Oku kei laumalie pe kae‘uma‘ā ‘a e ‘Eiki Palēmia′, Minisitā e Kapineti′, Hou‘eiki Nópele′, pea mo e kau Fakafofonga 'o e Fale Alea′.

‘Oku kei ‘i ha tu‘unga uesia ngofua ‘a e tu‘unga faka‘ikonomika fakamāmani lahi′ mei ha ‘atakai ‘oku to e vāofi ange ‘a e fekau‘aki ‘a e ngaahi Pule‘anga′. Ko ia ‘oku to e lahi ange ai ‘a e ngāue ‘e fiema‘u ke fakahoko ke malu‘i hotau fonua′ mo ‘etau ‘ikonomi′, mei hano uesia ‘e he ngaahi fetō‘aki ‘a e tūkunga fakamāmāni lahi′.

Ko e uho ‘o e fakalakalaka ‘o e fonua′ ‘a hono tu‘unga faka‘ikonōmika′, ko ia ‘oku fakatokanga‘i ‘a e ngaahi ngāue kotoa kuo fakahoko ‘o fakataumu‘a ki ha ngaahi faingamālie, ki he fakalakalaka ‘e tolonga′.

‘I he‘ene pehē ‘oku ‘i ai ‘a e poupou ki he ngaahi ngāue kotoa kuo palani ke ngāue vāofi ange ‘a e ngaahi kupu fekau‘aki′ ke langa hake ‘a e tu‘unga faka‘ikonōmika mo fakasōsiale ‘o e fonua′ ‘i he ngaahi kaveinga ko 'eni′.

1. Ke toe leleiange hono ngāue‘aki ‘o e ma‘u‘anga … mo tolonga′. ‘Oku tau fakatokanga‘i ‘a e ngaahi ngāue ‘oku fakataumu‘a ke holoki ai ‘a e tu‘u uesia ngofua ‘a e fonua′ ki he fetō‘aki ‘o e totongi ‘o e lolo′, pea ke lahi ange ‘a e faingamālie ki he ma‘u‘anga ivi fo‘ou′ fakatatau ki he palani ngāue ‘a e fonua′ ki he ma‘u‘anga ivi′. ‘E tokoni ‘a e ngaahi ma‘u‘anga ivi fo‘ou ko ‘eni′ ke holoki ‘a e totongi ki he lolo′, pea ke to e lahi ange ‘a e faingamālie ma‘a e kakai ‘o e fonua′ ke to e hiki hake ai ‘a e tūkunga ‘o e mo‘ui′ pea mo e langa fakalakalaka′.

2. Ke tokonia ‘a e kakai ‘o e fonua′ ‘o fakafaingamālie‘i ‘a e tokoni ko eni′ ‘i he fokotu‘u ko ia mei he ta‘u kuohili′ ‘a e polokalama ke tokonia ‘a e kau toulekeleka′. Toe fakatokanga‘i moe fokotu‘u ke fakalahi ‘a e ngāue′ ni ke ma‘u faingamālie ai mo e ni‘ihi ‘o e fānau ako′ pea pehē kia kinautolu ‘oku faingatā‘ia′. ‘Oku fakafiefia ‘a e polokalama tokoni ko eni′ ki he kakai′ koe‘uhi′ neongo ‘a e fakangatangata ‘a hotau ivi fakapa‘anga′ ‘oku kei ‘i ai pē ‘a e ha polokalama ‘oku ne tokonia ‘a e kakai′ ke nau matu‘uaki ‘a e ta‘au ‘o taimi′ pea ke malu‘i mo kinautolu ko ia ‘oku faingata‘a‘ia′.

3. Fakalelei‘i ‘a e ngaahi tu‘utu‘uni ki hono fakalelei ‘o e pisinisi′. ‘Oku tau fakatokanga‘i ‘a e ngāue ko ia ke fakasi‘isi‘i ange ‘a e mafasia ‘a e ngaahi pisinisi′, ‘i hono fuesia ‘a e ngaahi tu‘utu‘uni ngāue′, ka ‘i he taimi tatau ‘e kei tauhi pē ‘a e tu‘unga mā‘olunga ke a‘usia ‘e he ngaahi pisinisi fo‘ou′. ‘Oku ‘amanaki tokoni ‘a e fakalelei tu‘utu‘uni ko eni′ ki he fakatupu koloa ki he sekitoa taautaha′, pea ke toe lahiange ‘a e ngaahi faingamālie ngāue′. ‘I ai mo e ‘amanaki ke hiki hake e tu‘unga ngāue takimamata′ ‘i he fokotu‘u ko ia ‘a e ma‘u mafai fo‘ou ki he takimamata′. Pea ke toe lahiange ai mo e ngaahi faingamālie ki hono fakamāketi‘i′, pa‘anga hūmai′, pea mo e faingmālie ngāue ki he kakai ‘o e fonua′ ‘i he lolotonga ko eni ‘oku ‘i ai e ngaahi pole, fehangahangai mo e ngaahi sekitoa kehe′ ‘o hangē ko e ngoue′ mo e toutai′.

4. Fakalelei‘i ‘o e tu‘unga ‘o e ako ngāue′. ‘Oku ‘amanaki ‘e hoko hono toe fakalelei ko ia ‘o e ‘apiako folau tahi′ ke toe lahiange mo leleiange ‘a e faingamālie ngāue′. ‘A kinautolu ko ia te nau fiehoko atu ‘a e ngaahi ako fakatekinikale ki ha tu‘unga ‘oku toe māolunga ange ‘o ‘ikai ke ngata pē ki he ngāue ‘i Tonga′ ni, ka ki he ngaahi fonuá muli′ foki.

5. 'Oku fakafiemālie ‘a e polokalama ngāue mo e Pule‘anga ‘o Nu‘usila mo ‘Aositelēlia′ ki he folau atu ko ia hotau kakai′ ke ngāue ‘i he ongo fonuá ko eni′. ‘I ai e faka‘amu ke ako ai hotau kakai′ ha ngaahi taukeí ngāue mo e ‘ilo makehe ‘i he lolotonga ‘e nau kau ki he polokalama ngāue ko eni′ pea lava ke ma‘u ai ‘a e lelei fakalukufua ki he fonua′ ‘i he kaha‘u′ pea pehē ki ha faingamālie ki he māketi ki he ngaahi fonua muli′. Ko ia ‘oku totonu ke hoko atu e ngāue ke tokoni‘i mo faka‘ai‘ai e kau ngāue ‘oku nau fiema‘u′ ‘a e ngaahi ‘ilo fo‘ou mo e poto‘i ngāue ki he ngaahi faingamālie pehē ni. ‘E lava ke fokotu‘u heni ha founga ke tupulekina ai ‘a e tokolahi ‘a e to‘utangata ‘oku nau fiema‘u ‘a e taukeí ngāue′, fakapapau‘i te nau lava ke mo‘ui ‘i ha fa‘ahiinga ma‘u‘anga ngāue pē.

6. ‘Eiki Sea, fakatokanga‘i ‘a e ngaahi ngāue ‘oku lolotonga fakahoko ki he sino‘i pa‘anga mālōlō mei he ngāue′, pea pehē ki he ngāue ke langa hake ha tu‘unga fakasōsiale ‘a ia ‘e fakatokanga‘i lelei ai ‘a kinautolu ‘oku fakahoko fatongia lelei′. Fiema‘u foki ke fakapapau‘i ‘e malu ‘a e kaha‘u ‘o e to‘utangata ka hoko′ pea ‘i ha ‘atakai ‘oku melino mo malu′.

‘Oku ‘oatu ‘a e fakamālō ki he ngaahi fonua muli kotoa ‘oku nau tokoni mai ki he langa fakalakalaka ‘o e fonua′, kau ki ai ‘a e pule‘anga ‘Aositelēlia′, Siapani′, Nu‘usila′, Lepapulika ‘o e Kakai ‘o Siaina′ mo e Pule‘anga fakatahataha ‘o ‘Iulope′, pehē foki ki he pangikē ‘a māmani′ mo e pangikē ‘a ‘Esia′.

‘Eiki Sea, ‘oku ou toe fie poupou atu ki he mahu‘inga ke ngāue fakataha kae lava ke ai ha fakalaka ki he kaveinga ko ia ke ‘unuaki ‘a Tonga kimu‘a′. Ke hokohoko atu hano fakatupu ‘o e ngaahi faingamālie makatu‘unga ‘i he tupu ‘i he ngaahi tapa kotoa ‘e tu‘uloa′.

‘Ofa ke mou ma‘u ha to‘u fakataha Alea lelei.

Go to top