Kuo ʻoatu ʻi he ʻahó ni ʻe he ‘Eiki Sea ʻo e Fale Alea ʻo Tongá, Lord Fakafanua, ʻa e fakaafe ki he kotoa ʻo e Houʻeiki Fakafofonga Fale Alea filí ke nau fakahū mai haʻanau fokotuʻu ʻo ha Fakafofonga Fale Alea kuo fili ke ne hoko ko ha kanititeiti ki he teu fili ʻo e Palēmia Filí. ‘Oku makatu’unga hono fakahoko ‘o e fili Palēmiá ni ‘i he ‘atā ‘a e lakangá ni ‘i he pekia ‘a e ‘Eiki Palēmia ‘o Tongá, Hon. Samuela ‘Akilisi Pōhiva ‘i he ‘aho 12 ‘o Sepitema, 2019. ‘Oku tu’utu’uni ‘e he Konisitūtoné ke fakahoko ‘e he Sea ‘o e Fale Aleá ‘a e fatongia hono ui mo tataki ‘o e ngāué ni ‘o fakatatau ki he ngaahi tu’utu’uni mo e taimi kuo fakahā pau ‘i he Konisitūtoné.

ʻOku ʻatā leva ʻo kamata mei he ʻahó ni ke fakahū atu ‘e ha Fakafofonga Fale Alea kuo fili ki he ʻŌfisi ʻo e Sea ʻo e Fale Alea ʻo Tongá ha fokotuʻu kanititeiti ki he Palēmia Filí. ʻE tāpuni ʻa hono tali ʻo e ngaahi fokotuʻú ʻi he taimi 4:30pm ʻo e ʻaho Tuʻapulelulu 26 ʻo Sepitema, 2019. Kuo ʻosi fakamaʻalaʻala atu foki ʻi he tohi ʻa e Sea ‘o e Fale Aleá ki he Houʻeiki Fakafofonga Fale Alea kuo filí ʻa e founga ʻoku tuʻutuʻuni ʻe he Lao ʻo e Konisitūtone ʻo Tongá ki hono fakahū mai ʻo ha fokotuʻu pehé ni. Ko e fokotuʻu kotoa pē kuo pau ke fakahū mai ia ʻe ha Fakafofonga Fale Alea kuo fili, pea ke poupouʻi ʻa e fokotuʻú ʻe ha ongo Fakafofonga Fale Alea kuo fili kehe ʻe toko ua. ʻOku tapu foki ke toe kau ha Fakafofonga Fale Alea kuó ne fakahū mai pe poupou ki ha fokotuʻu ʻo ha kanititeiti ki ha toe fokotuʻu ʻo ha kanititeiti kehe. ʻOku mahuʻinga ʻaupito ke faipau ʻa e fokotuʻú ki he ngaahi fiemaʻu ko ʻeni ʻa e laó, pea ʻe fakataʻeʻaongaʻi ha fokotuʻu ʻo kapau ʻoku ʻikai ke faipau ki he ngaahi fiemaʻu ko ʻení.

Ko e tohi ʻo fokotuʻu ʻo ha kanititeiti ki he Palēmia Filí ʻe toki fakaava pē ia ʻo lau ʻe he Sea ‘o e Fale Aleá ʻi he ʻaho ʻe fakahoko ai ʻa e fakataha ʻa e kotoa ʻo e Houʻeiki Fakafofonga Fale Alea kuo filí ke fakahoko hono fili ʻo e Palēmia Filí. ʻE toki fanongonongo atu ʻa e ʻaho ʻe fakahoko ai ʻa e fakataha ko ʻení ʻi ha hili hono tāpuni ʻo e faingamālie ke fakahū atu ai ha fokotuʻu ki he ʻŌfisi ʻo e Sea ʻo e Fale Alea ʻo Tongá. Ko e Sea ‘o e Fale Aleá ‘e sea ‘i he fakataha ko iá.

Kuo ‘oatu ai pē ‘i he ‘ahó ni ‘e he ‘Eiki Sea ‘o e Fale Aleá ki he Komisoni Filí ‘a e tohi fakamafai (writ for election) ke fili ha Fakafofonga ‘o e Kakai ‘o Tongatapu 1, ‘a ia ne ‘atā mo e sea ko iá ‘o makatu’unga he pekia ‘a e ‘Eiki Palēmiá Hon. Samuela ‘Akilisi Pōhiva, ka ko e Fakafofonga ‘o e Kakai ‘o Tongatapu 1. ‘E toki fanongonongo atu ‘e he Komisoni Filí ‘a e ‘aho mo e feitu’u ‘e fakahoko ai ‘a e Fili ‘a e Vāhenga Tongatapu 1. ‘I he taimi tatau, ‘e ‘ikai fakatatali ‘a e fili ‘o e Palēmia Fili ‘o e Pule’anga Tongá ki ha ola ‘o e Fili ‘a e Vāhenga Tongatapu 1 he ‘oku ‘osi fakahā pau ‘e he Konisitūtoné ‘a e taimi ke fakahoko ai ‘a e fili ‘o e Palēmia Filí ‘i ha taimi ‘e ‘atā ai ‘a e lakanga ‘o e Palēmiá pea kuo pau ke fakahoko ‘a e ngāue ko iá ‘o fakatatau ki he Konisitūtoné.

 

[Ngata’anga]

Go to top